Câu hỏi 1: Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của người đoàn viên là gì?

Trả lời:

a. Vị trí, vai trò của người đoàn viên

Đoàn viên là nhân vật trung tâm của tổ chức Đoàn, danh hiệu Đoàn viên Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một niềm vinh dự, tự hào của mỗi thanh niên Việt Nam khi được gia nhập Đoàn. Nâng cao chất lượng đoàn viên nhằm bồi đắp, rèn luyện bản lĩnh chính trị, tính tiên phong, gương mẫu và sức quy tụ thanh thiếu nhi của người Đoàn viên là trách nhiệm của mỗi cấp bộ Đoàn và cũng là trách nhiệm của từng đoàn viên.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII xác định: Người đoàn viên củaơ thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là người công dân tốt, người bạn tốt của thanh niên và cộng đồng dân cư. Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX khẳng định phương châm cơ bản xây dựng tổ chức Đoàn là: Mặt trận tổng hợp đoàn kết thanh niên phải mở rộng rãi, Đoàn phải mạnh, đoàn viên phải tiêu biểu trong mỗi tập thể thanh niên và ở cộng đồng dân cư.

Người đoàn viên phải là cầu nối quan trọng giữa tổ chức Đoàn với thanh niên, là lực lượng chăm sóc và dìu dắt thiếu niên, nhi đồng, là người trực tiếp tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng, của Đoàn đến với thanh niên, là người có vai trò tiên phong thực hiện các phong trào, các hoạt động của đoàn; là hình mẫu cho thanh niên, thiếu nhi học tập và làm theo.

b. Nhiệm vụ của người đoàn viên

Vinh dự, tự hào được đứng trong tổ chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, mỗi đoàn viên phải có trách nhiệm thực hiện tốt các nhiệm vụ chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn.

Một là: Phấn đấu theo mục tiêu lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh do Đảng, Bác Hồ sáng lập và rèn luyện, do đó, trong bất cứ hoàn cảnh nào, Đoàn luôn lấy mục tiêu, lý tưởng của Đảng và Bác Hồ làm mục tiêu phấn đấu của mình, đó là: Phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội và vì mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Tích cực học tập và rèn luyện, tham gia các hạot động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hai là: Phát huy chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của Thanh niên.

Mỗi đoàn viên có trách nhiệm phát huy chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, vì thanh niên, định hướng cho thanh niên đến với lý tưởng của Đảng của dân tộc, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Ba là: Tiên phong trong việc thực hiện các phong trào hành động cách mạng. Tích cực tham gia thực hiện xuất sắc các nội dung của phong trào thanh niên xung kích trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Tạo điều kiện cho thanh niên phát huy tài năng với tinh thần trách nhiệm cao trong các phong trào phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp tích cực cho tập thể và cộng đồng.

Bốn là: Chăm lo, bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp cho thanh niên.

Mỗi đoàn viên có trách nhiệm phát huy vai trò của tổ chức Đoàn, trong đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, giúp cho thanh niên bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp, giúp cho thanh niên tự khẳng định bản thân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tạo điều kiện cho thanh niên rèn luyện, phấn đấu tiến bộ.

Năm là: Tích cực tham gia công tác xây dựng Đoàn.

Tuyên truyền, giáo dục cho thanh niên nhận thức, hiểu biết cơ bản về Đoàn, giúp đỡ họ rèn luyện phấn đấu trở thành đoàn viên. Liên hệ mật thiết với thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

Sáu là: Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân.

Mỗi đoàn viên gương mẫu chấp hành đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, chính quyền, chấp hành điều lệ, các Nghị định của Đoàn, sinh hoạt và đóng đoàn phí đúng qui định. Đặc biệt mỗi đoàn viên thanh niên cần nỗ lực học tập, rèn luyện tham gia hưởng ứng cuộc vận động: “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, góp phần quan trọng vào chủ trương liên tục bổ sung lực lượng trẻ có chất lượng cao cho Đảng

Câu hỏi 2: Đoàn viên phải rèn luyện, phấn đấu như thế nào để tự hoàn thiện bản thân, trở thành người đoàn viên gương mẫu?

Trả lời:

Mỗi đoàn viên cần không ngừng học tập, tu dưỡng rèn luyện các nội dung của chương trình rèn luyện đoàn viên trong thời kỳ mới 5 tiêu chí rèn luyện và 10 tiêu chí hành động cụ thể sau:

5 tiêu chí rèn luyện bao gồm:

- Giàu lòng yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa.

- Đoàn kết, thân ái, vì cộng đồng.

- Sống văn hoá, tuân thủ pháp luật.

- Giàu tri thức, có sức khoẻ, kỹ năng.

- Tự tin, bản lĩnh trong hội nhập.

10 tiêu chí hành động bao gồm:

- Sẵn sàng giới thêịu về lịch sử, truyền thống của quê hương, đất nước Việt Nam đối với bạn bè trong và ngoài nước.

- Sẵn sàng đảm nhận những công việc khó, việc mới.

- Sẵn sàng giúp đỡ người già, trẻ em, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

- Xung kích tham gia các hoạt động tình nguyện.

- Xung kích xây dựng nếp sống lành mạnh, văn minh, phòng chống tệ nạn xã hội.

- Xung kích bảo vệ môi trường sinh thái.

- Thường xuyên chấp hành pháp luật.

- Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn.

- Thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao.

- Thường xuyên vận động thanh thiếu nhi tham gia các hoạt động Đoàn, Hội, Đội, giới thiệu được thanh niên vào Đoàn.

Câu hỏi 3: Đoàn viên thanh niên phải làm gì để tham gia có hiệu quả phong trào “5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh?

Trả lời:

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX đã phát động phong trào: “5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” nhằm phát huy mạnh mẽ tiềm năng của thanh niên vì sự phát triển của thanh niên, của cộng đồng và đất nước. Việc phát huy vai trò của thanh niên tham gia toàn diện, hiệu quả các nội dung phong trào sẽ góp phần quan trọng thực hiện toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”(1) như đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã đề ra, thiết thực hưởng ứng phong trào mỗi đoàn viên phát huy vai trò xung kích trong các lĩnh vực bằng việc làm cụ thể. Nội dung của phong trào là:

1- Xung kích lao động sáng tạo, phát triển kinh tế xã hội.

Mục tiêu của phong trào nhằm phát huy tinh thần lao động sáng tạo và vai trò tiên phong, gương mẫu của thanh niên trong lao động, với năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn và hiệu quả thiết thực hơn; động viên thanh niên tích cực tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đoàn viên thanh niên tích cực hưởng ứng phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo” với mục tiêu ở đâu có tổ chức Đoàn, ở đó có hoạt động sáng tạo. Đoàn viên thanh niên trường học đề xuất ý tưởng sáng tạo, sáng kiến đổi mới nội dung và phương pháp dạy và học, nâng cao năng lực nghiên cứu và thực hành; trong các cơ quan hành chính, công sở, nhà máy, xí nghiệp, nghiên cứu sáng kiến trong quản lý, xây dựng phong cách, tác phong công nghiệp, cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ; trong đô thị đề xuất sáng kiến, quản lý đô thị, xây dựng nếp sống văn minh đô thị; trong nông nghiệp và nông thôn xung kích vào đời sống; trong lực lượng vũ trang phát huy sáng kiến trong huấn luyện, bảo quản, sử dụng thiết bị, bảo đảm các điều kiện thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu.

Đoàn viên thanh niên tích cực tham gia các chương trình dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị, các chương trình, dự án do Đoàn Thanh niên đảm nhận như: Xây dựng làng thanh niên lập nghiệp, dự án nuôi trồng thuỷ sản, trồng rừng, đảo thanh niên, xây dựng hạ tầng hoạt động chuyển giao, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong nông, lâm, ngư nghiệp.

Đoàn thanh niên tham gia đăng ký đảm nhận công trình, phần việc thanh niên, đề tài khoa học ứng dụng khoa học kỹ thuật trong các lĩnh vực, chú trọng nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu trong sản xuất kinh doanh.

2- Xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng

Để thực hiện phong trào “Thanh niên tình nguyện” mỗi đoàn viên cán bộ có những hành động cụ thể tham gia nội dung “Xung kích vì cuộc sống cộng đồng” như:

Chủ động đăng ký tham gia các đội tình nguyện tập trung để giải quyết những vấn đề bức xúc của cộng đồng: Xoá đói, giảm nghèo, sức khoẻ cộng đồng, an toàn giao thông, nâng cao dân trí, tình nguyện chi viện các công trình trọng điểm quốc gia, tham gia bảo vệ môi trường, phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, tham gia các hoạt động tình nguyện tại chỗ, tham gia các hoạt động tình nguyện do Đoàn phát động.

Phát huy sở trường và năng lực chuyên môn để tham gia ở các lĩnh vực hoạt động tình nguyện, đảm bảo tính hiệu quả, thiết thực đối với xã hội và cộng đồng.

Lực lượng học sinh, sinh viên tham gia xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài nhà trường, sau khi tốt nghiệp tham gia tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội.

Thanh niên nông thôn tổ chức các đội hình tham gia xoá đói giảm nghèo phòng chống thiên tai, dịch bệnh, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật.

Khối công nghiệp, dịch vụ và các cơ quan thường xuyên tổ chức “Ngày thứ bảy tình nguyện”, đảm nhận các việc khó, đột xuất, các việc mới trong nhiệm vụ chuyên môn và sản xuất kinh doanh.

Thanh niên khu vực đô thị, đăng ký và đảm nhận “Tuyến đường an toàn giao thông”, “Ngõ phố văn minh”, tổ chức tuyên truyền dân số - sức khoẻ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự, vì cuộc sống cộng đồng.

Khuyến khích đoàn viên thanh niên tham gia các chương trình tình nguyện quốc tế, phối hợp, hỗ trợ cho thanh niên tình nguyện quốc tế hoạt động tình nguyện tại Việt Nam.

Các cấp bộ Đoàn làm tốt công tác chỉ đạo, hướng dẫn để hoạt động tình nguyện của thanh niên đạt hiệu quả thiết thực.

3- Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Để góp phần bảo vệ vững chác nền độc lập, chủ quyền nước toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nhân dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đoàn viên thanh niên cần tham gia nội dung “Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn na ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội”.

Đoàn viên phải tích cực tham gia cuộc vận động “Nghĩa tình biên giới hải đảo”; cuộc vận động “Đền ơn đáp nghĩa” bằng những việc làm thích hợp, động viên các chiến sỹ đang ngày đêm bảo vệ biên cương, biển đảo của Tổ quốc, làm tốt chính sách hậu phương quân đội như chăm lo các gia đình có công với cách mạng, gia đình chính sách, gia đình có người đang làm nhiệm vụ biên giới, hải đảo. Tuyên truyền giáo dục nâng cao cảnh giác và hiểu biết về thế trận toàn dân, thế trận an ninh nhân dân.

Thanh niên Quân đội tích cực hưởng ứng phong trào “Thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích sáng tạo, xứng danh bộ đội Cụ Hồ”.

Thanh niên Công an hưởng ứng phong trào “Tuổi trẻ Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy - xung kích, ságn tạo, tình nguyện lập công vì an ninh Tổ quốc”.

Phát huy vai trò nòng cốt của thanh niên quân đội, công an trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, trật tự an toàn xã hội, tích cực hưởng ứng phong trào “Đoàn kết ba lực lượng” - thanh niên lực lượng vũ trang, thanh niên trong các trường học, thanh niên trên địa bàn dân cư.

Hàng năm, đoàn viên phải tham gia, động viên lên đường nhập ngũ đảm bảo chỉ tiêu, chất lượng, chủ động đón nhận thanh niên xuất ngũ về địa phương, tham gia các hoạt động Đoàn, Hội.

Tích cực tham gia vào đội hình thanh niên xung kích an ninh chống tệ nạn xã hội, xây dựng các mô hình: “Bạn giúp bạn”, “Ngõ phố không có ma tuý”. Nghiêm chỉnh chấp hành luật an toàn giao thông, mỗi cơ quan coi đây là một nội dung đánh giá chất lượng hoạt động của đonà.

4- Xung kích thực hiện cải cách hành chính

Đáp ứng yêu cầu hiện địa hoá nền hành chính, làm cho nền hành chính trong sạch, hiện đại, xây dựng nguồn công chức trẻ tận tuỵ với nhân dân. Mỗi công chức trẻ cần có hành động tham gia nội dung “Xung kích thực hiện cải cách hành chính” ở cơ quan, đơn vị. Cụ thể là: Tuyên truyền phổ biến trong thanh niên và nhân dân về nội dung, ý nghĩa của chương trinh cải cách nền hành chính. Xây dựng hình mẫu người cán bộ công chức trẻ “năng động, sáng tạo, giỏi nghề, tận tuỵ, cần kiệm”.

Tiên phong đi đầu vận động đoàn viên thanh niên xung kích sáng tạo xây dựng mô hình “Công sở Văn minh”; tham mưu, đề xuất cải tiến các thủ tịch hành chính theo phương châm: nhanh, gọn, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho nhân dân.

Trong các doanh nghiệp, đoàn viên thanh niên tích cực tham gia xây dựng “Doanh nghiệp thân thiện”, phát huy vai trò xung kích của đoàn viên thanh niên đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí. Xây dựng các chuyên đề cải cách hànhc hính trong tổ chức Đoàn, sắp xếp bộ máy nhanh gọn, rõ chức năng, nhiệm vụ. Tôn vinh cán bộ công chưc trẻ, cán bộ công chức tài giỏi, những tập thể cá nhân có sáng kiến trong cải cách hành chính.

5- Xung kích hội nhập kinh tế quốc tế.

Thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng, để phát huy vai trò năng động, sáng tạo của Đoàn viên, thanh niên “Xung kcíh trong hội nhập kinh tế quốc tế”.

Đoàn viên, thanh niên tích cực tìm tỏi, học tập, nghiên cứu, không ngừng nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, ngoại ngữ, luật pháp quốc tế, góp phần đáp ứng yêu cầu chủ động, tự tôn, tham gia các hoạt động, các quá trình hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả.

Các cán bộ Đoàn tham mưu cho chính quyền xây dựng các chính sách hỗ trợ, khuyến khích thanh niên hội nhập kinh tế quốc tế. Vận động doanh nghiệp trẻ đi đầu trong hội nhập kinh tế quốc tế, hỗ trợ xây dựng, quảng bá thương hiệu, sản phẩm của doanh nghiệp trẻ, cung cấp thông tin cho đoàn viên, thanh niên địn hướng, tạo điều kiện cho đoàn viên, thanh niên có cơ hội sản xuất kinh doanh, lập thân, lập nghiệp.

(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. Chính trị Quốc gia, HN, 2006, tr.12